بررسی تأثیر رواج گردشگری خانه‌های دوم بر توسعة کالبدی سکونتگاه‌های روستایی مطالعة موردی: شهرستان کلاردشت

گردشگری روستایی و پیرو آن گردشگری خانه‌های دوم نتیجة تحولات گستردة اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جامعه پس از جنگ جهانی دوم است. در کشور ما، به‌ویژه در نواحی کوهستانی مجاور شهرهای بزرگ و همچنین در سواحل دریای خزر از چند دهة گذشته، خانه‌های دوم با هدف گذراندن اوقات فراغت گسترش ‌یافته است. این مقاله با هدف تأثیر گردشگری خانه‌های دوم بر توسعة کالبدی سکونتگاه‌های روستایی در شهرستان کلاردشت انجام‌ شده است. پژوهش حاضر، از حیث هدف، کاربردی و به لحاظ روش و ماهیت، توصیفی - تحلیلی است. در این پژوهش برای گرد‌آوری داده‌ها از روش‌های‌ اسنادی و میدانی استفاده‌ شده است. جامعة آماری پژوهش، 9 سکونتگاه روستایی شهرستان کلاردشت است که در آن‌ها ساخت خانه‌های دوم چشمگیر بوده است. در سطح روستاها، حجم نمونة خانوارهای بررسی‌شده براساس فرمول کوکران، 200 خانوار بوده است که به‌ صورت تصادفی ساده از بین روستاییان و مالکان خانه‌های دوم انتخاب ‌شده‌اند. با بررسی ابعاد و شاخص‌های متغیرهای پژوهش، مشخص شد بیشترین مقدار متغیر رواج گردشگری در روستای پی‌قلعه (50/2) و دربارة متغیر توسعة کالبدی سکونتگاه‌های روستایی، بیشترین مقدار در روستای طایب‌کلا (09/3) است. همچنین شدت تأثیر متغیر توسعة گردشگری خانه‌های دوم بر توسعة کالبدی سکونتگاه‌های روستایی، حدود 40 درصد برآورد شده، این نسبت در جامعة روستاییان حدود 4/44 و در بین مالکان خانه‌های دوم حدود 5/24 درصد است که تأثیر متوسط گردشگری خانه‌های دوم را در سطح منطقه نشان می‌دهد. با توجه به آزمون رگرسیون گام‌به‌گام در مرحلة دوم شاخص ایجاد مشاغل جدید مرتبط با گردشگری با ضریب 12 درصد بیشترین تأثیر را دارد و پس‌ از آن ساخت‌وسازهای جدید با ضریب 6/8 درصد در ردیف دوم قرار گرفته است.